تحلیل وضعیت نظام بانکی کشور در خصوص انجماد دارایی و مولدسازی دارایی‌ها

همانطور که می‌دانیم صنعت بانکداری در دنیای امروز یکی از ارکان بسیار مهم در اقتصاد کشورهای جهان محسوب می‌شود و نقش تعیین کننده‌ای در توسعه و رشد اقتصادی کشورها از طریق خلق نقدینگی ایفا می‌کند و نظام بانکی سالم زمانی محقق میشود که نهادهای مالی فعال در بازار پول یک کشور سالم باشد.
باتوجه به این که، بانک‌ها به عنوان مهم‌ترین واسطه‌های گردش وجوه به حساب می‌آیند با طراحی انواع سپرده‌های بانکی وجوه را از طریق تسهیلات بانکی در اختیار فعالان اقتصادی قرار می‌دهند، بدین‌وسیله طرح‌ها و پروژه‌های اقتصادی را تأمین مالی می‌کنند.
زمانی که بازگشت تسهیلات به درستی انجام نشود، بانک‌ها نمی‌توانند دارایی‌های خودشان را مولد کنند و با مسائلی مواجه می‌شوند که قطعا آثارش را بر نظام بانکی و سیستم اقتصادی کشور به جای می‎گذارد. اگر بانک‌ها در این زمینه با مشکل مواجه شوند و نتوانند از واحدهای تولیدی حمایت کنند، از سوی دیگر بنگاه‌ها و بخش تولید نیز با مشکل کمبود سرمایه در گردش و نقدینگی مواجه میشوند.
علاوه بر این، چون کشور ایران یک اقتصاد بانک محور می‌باشد و سهم بیشتر آن از طریق نظام بانکی صورت می‌گیرد. بنابراین اصلاح این نظام به عنوان یکی از مهم‎ترین شاخص‎های توسعه و رشد اقتصادی باید مدنظر مسئولان و در صدر برنامه‌های آنها در سطوح مختلف شبکه بانکی قرار بگیرد. یکی از مهم‎ترین عواملی که سلامت نظام بانکی را تهدید میکند و به عنوان معظل بزرگ در طول چند دهه اخیر مطرح شده میزان افزایش دارایی‌های منجمد و غیرمولد یا دارایی‌های سمی می‌باشد. که باعث بروز یک ورشکستگی سرایتی می‌شود، چون توان نقدینگی بانک‌ها را کاهش می‌دهد. قطعا این مسئله در شبکه بانکداری موجب تنگنای اعتباری در اقتصاد می‌شود.
در شبکه بانکداری، اموال و دارایی‌های منجمد از سه گروه تشکیل شده: گروه اول: دارایی‌ها و مطالبات غیرقابل وصول و غیرجاری هستند؛ گروه دوم بدهی‌های دولت به نظام بانکی و گروه سوم: اموال غیرمالی هستند یعنی دارایی‌های بانک‌ها که در طول سال‌های گذشته به ملک و ساختمان و سهام و بنگاه تبدیل شده‌اند. ضمن اینکه مطالبات از دولت در مشکل نقدینگی و سودآوری اثر‌گذار است و با کاهش ارزش پول، ارزش دارایی بانک‌ها دراین بخش کاهش می‌یابد. واقعیت این است برای رفع مشکل انجماد داریی، باید برای حل ریشــه‌ای مشکلات، قدم های موثرتری برداریم و ریشه‌ی مسئله انجماد دارایی مشخص شود، تا نظام بانکی از شــرایط فعلی خارج شود.
با توجه به نتایج تحقیقات و پژوهش‌هایی که دراین حوزه بررسی کرده‌ایم، میزان تأثیر و اهمیت متغیرهای کلان اقتصادی و متغیرهای درون بانکی بر انجماد دارایی مشخص گردید، و درجه اهمیت هر کدام هم با مدلهای فراابتکاری و هم بررسی و تحلیل حساسیت و شوک‌ها تعیین شد. در درجه اول پیشنهاد میشود سیاست‌گذاران پولی و مالی این متغیرها را مدنظر قرار دهند خصوصا بر نرخ بهره و شاخص قیمت مصرف کننده متمرکز شوند، چون تأثیر مسقیم دارند و در وهله دوم باید این دارایی¬ها، شناسایی و سپس از ترازنامه بانک¬ها خارج شود. بدون این اقدام، هر سیاستی صرفاً در حکم تسکین دهنده است.