در خصوص تاب‌آوری صنعت فولاد توضیح دهید.
سبحانی:امروز فشارهای مستقیم و غیرمستقیم شدیدی بر صنعت فولاد کشور وارد می‌شود و این ذهنیت ایجاد شده که کارخانه‌های فولادسازی معدن پول هستند و باید به روش‌های مختلف، ازجمله وضع عوارض بر صادرات فولاد، افزایش نرخ انرژی و اخذ ارزش‌افزوده از آن‌ها کسب درآمد کرد؛ اما باید بدانیم که صنعت تا مقطعی می‌تواند در برابر این فشارها تاب‌آوری داشته باشد.
در شرایط فعلی کشور، بسیاری از شرکت‌های کوچک و بزرگ کشور بر لبه تیغ قرار گرفته‌اند و اگر با مشکلاتی نظیر محدودیت برق مواجه شوند، طبیعتاً میزان تولید آن‌ها به کمتر از ۷۰ درصد ظرفیت کارخانه تقلیل می‌یابد و زیان‌ده می‌شوند.امروز تاب‌آوری صنعت فولاد به‌شدت کم شده است؛ به‌عنوان مثال، از مرحله حمل سنگ‌آهن به کارخانه فولادسازی تا وقتی که انواع محصولات بارگیری می‌شود، فقط ۴ درصد گاز کشور به این فرایند اختصاص می‌یابد؛ اما متأسفانه در زمان محدودیت گاز، اولین شیری که بسته می‌شود شیر گاز صنایع فولاد است. البته این درست است که باید رفاه شهروندان در نظر گرفته شود؛ اما باید برای صنعت هم که پیشران توسعه اقتصادی کشور است و اشتغال ایجاد می‌کند و ارزآوری دارد برنامه‌ریزی حساب‌شده‌تری داشته باشیم. ازاین‌رو بنا داریم در همایش‌هایی موضوع تاب‌آوری و چالش‌های صنعت فولاد را بهتر و شفاف‌تر به سمع و نظر مسئولان محترم کشور برسانیم.
درباره سودآوری شرکت‌های تولیدی در حوزه صنعت فولاد چه نظری دارید؟
سبحانی:متأسفانه یا خوشبختانه معیار اندازه‌گیری سودآوری فولادسازان، شرکت فولاد مبارکه است؛ اما باید پذیرفت که فولاد مبارکه یک استثناست. در هر شرکتی که ظرفیت و میزان تولید آن با زیرساخت‌های موجود افزایش یابد، بالطبع سوددهی آن نیز به نسبت سرمایه‌گذاری انجام‌شده بیشتر می‌شود. به تعبیر دیگر، یک واحد کوچک یک میلیون تنی همان مسائل و مشکلات واحد ۵ میلیون تنی را دارد؛ بنابراین هرچه ظرفیت و میزان تولید در این واحدها افزایش یابد، شاهد سوددهی بیشتری خواهیم بود. فولاد مبارکه بزرگ‌ترین فولادساز کشور است و زنجیره کاملی از خطوط تولید از گندله‌سازی، واحدهای احیا مستقیم برای تولید آهن اسفنجی، فولاد خام، نورد گرم و سرد و خطوط تولید انواع ورق‌های سرد و پوشش‌دار نظیر گالوانیزه، رنگی، قلع اندود را در اختیار دارد و هریک از این محصولات ارزش‌افزوده خاصی برای این شرکت به ارمغان می‌آورند. نباید فقط سوددهی فولاد مبارکه را در نظر گرفت، بلکه باید به حجم عظیم کار و سرمایه‌گذاری که در این شرکت انجام شده است توجه کرد؛ بنابراین سودآوری آن باید با میزان سرمایه‌گذاری که در این شرکت انجام گرفته مقایسه شود.
امروز انتقادهای زیادی از سوی جامعه نسبت به صنعت و فولادسازان وارد می‌شود. در این باره توضیح دهید.
طیب‌نیا:امروز نگاه جامعه به تولید، صنعت و سرمایه‌گذار باید تغییر کند؛ چراکه رشد تولید و توسعه صنعت است که منجر به بهبود وضعیت اقتصادی و اشتغال‌آفرینی برای مردم می‌شود. در نظر داشته باشیم بخشی از سود شرکت فولاد مبارکه میان سهام‌داران توزیع می‌شود و بخش دیگری از طریق اجرای پروژه‌های بزرگ در راستای توسعه صنعتی کشور و اشتغال‌آفرینی هزینه می‌شود. رشد تولید نقطه قوت کشور ماست و دشمن درصدد جلوگیری و ضربه زدن به آن است. فولاد مبارکه تبدیل شدن استان اصفهان به قطب نوآوری و فناوری کشور را هدف‌گذاری کرده که در این راستا مراکز نوآوری خود را در دانشگاه صنعتی اصفهان، شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان و دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد ایجاد کرده است.
امروزه یکی از وظایف سازمان‌های بزرگ پرداختن به مسئولیت‌های اجتماعی است و این امر منحصر به مساعدت‌ها، کمک‌رسانی‌ها و محرومیت‌زدایی‌ها نیست، بلکه بسیار گسترده‌تر است.
امروز توزیع ثروت و مبارزه با فقر از بزرگ‌ترین جلوه‌های مسئولیت اجتماعی فولاد مبارکه است. توزیع سود ۴۰ هزار میلیارد تومانی میان سهام‌داران، احداث نیروگاه سیکل ترکیبی و حمایت از باشگاه فرهنگی ورزشی سپاهان جلوه‌های دیگری از مسئولیت‌های اجتماعی شرکت است. فولاد مبارکه با نگاهی جامع به محرومیت‌زدایی در تمامی نقاط استان اقداماتی انجام داده است و در منطقه شرق اصفهان به‌عنوان منطقه نمونه، نقاط آسیب‌دیده و نیازمند را با مسئولان مورد تحقیق قرار داده و بنا دارد پس از این منطقه، اقدامات مشابهی در سایر مناطق استان و شهرستان‌های دیگر در زمینه محرومیت‌زدایی انجام دهد. همچنین فولاد مبارکه در حوزه تحول دیجیتال ورود جدی داشته و پروژه‌های متعددی در حوزه هوش مصنوعی اجرا کرده است که این امر منجر به افزایش راندمان ۱۵ تا ۲۵ درصدی در این شرکت خواهد شد. به خاطر داشته باشیم رشد تولید و توسعه صنعت منجر به بهبود وضعیت اقتصادی و اشتغال‌آفرینی برای مردم خواهد شد؛ بنابراین باید با نگاه ملی به صنعت نگاه کرد.
محدودیت انرژی امسال در روند تولید فولاد مبارکه چه تأثیری داشته و چگونه مدیریت شده است؟
طیب‌نیا:میزان تولید در فولاد مبارکه همه‌ساله روند رو‌به‌رشدی داشته و این مجموعه نیازمند تأمین انرژی است. از سوی دولت محترم در فصل گرم سال مصارف خانگی برای رفاه مردم در اولویت قرار داده شد و بالطبع در بخش صنعت با کمبود شدید برق مواجه شدیم. بااین‌حال اگرچه در فولاد مبارکه نیز افت تولید ناشی از محدودیت برق در سال جاری بیش از سال گذشته بود، اما با عنایت به تجربه سال‌های قبل و با ذخیره‌سازی اسلب و مدیریت خوبی که در این حوزه انجام شد، توانسته‌ایم از بروز هرگونه توقف تولید در خطوط نورد گرم و سرد شرکت جلوگیری کنیم تا بحرانی در بازار نداشته باشیم. البته این افت تولید بخشی از تولید اسلب صادراتی نیز را تحت تأثیر قرار داده است.
فولاد مبارکه از معدود مجموعه‌هایی است که با وجود مشکلات بسیار و با اینکه ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تن تولید را از دست داده، اما همچنان تحقق برنامه و رسیدن به ظرفیت اسمی را که عبور از ۷٫۲ میلیون تن است در دستور کار دارد.
انتظار می‌رفت که از اوایل شهریورماه بتوانیم با تمام ظرفیت تولید خود را ادامه دهیم و شرایطی فراهم کنیم تا همانند سال گذشته که رشد ۱۴ درصدی تولید نسبت به سال ۱۴۰۰ را شاهد بودیم، امسال را نیز با افزایش تولید به پایان برسانیم، اما تحقق این امر در گرو حمایت حداکثری مسئولان از صنعت و همکاری شهروندان محترم در مصرف بهینه برق است.
پروژه‌های توسعه فولاد مبارکه از ویژگی‌هایی برخوردارند؟
طیب‌نیا:پروژه‌های توسعه فولاد مبارکه از چند منظر حائز اهمیت است. شاید برای برخی افراد این سؤال ایجاد شده باشد که اساساً فولاد مبارکه چرا باید نیروگاه احداث کند یا در حوزه حملونقل سرمایه‌گذاری کند. در پاسخ باید گفت در حال حاضر برای دولت امکان سرمایه‌گذاری در این عرصه‌ها میسر نیست و اگر اقدامات لازم را انجام ندهیم، ظرفیت‌های شرکت در سال‌های آتی مغفول و متوقف می‌ماند. اغلب این پروژه‌ها باعث حفظ منافع سهام‌دار می‌شود و با به بهره‌برداری رسیدن آن‌ها در کوتاه‌ترین زمان ممکن، ضمن جبران هزینه‌ها، بعد از دو سال برای سهام‌داران به سوددهی منجر خواهند شد. به‌عنوان مثال، نیروگاه کلاس F سیکل ترکیبی فولاد مبارکه با کمترین میزان مصرف انرژی و آلایندگی، بیشترین راندمان نسبت به سایر نیروگاه‌های حال حاضر جهان را دارد. این طرح درعین‌حال از نظر عمل به مسئولیت‌های اجتماعی و اینکه سایر نیروگاه‌های کشور نیز می‌توانند از آن الگوبرداری کنند، بسیار حائز اهمیت است.
در خصوص سوددهی فولاد مبارکه توضیح دهید.
طیب‌نیا:اگرچه کاهش قیمت جهانی قیمت فولاد بر سودهی بسیاری از صنایع ازجمله فولاد مبارکه نیز تأثیر گذاشته است و شاهد بودیم که علی‌رغم تورم ۴۰ تا ۴۵ درصدی، به‌طور میانگین قیمت فروش محصولات فولاد مبارکه یک در صد کاهش داشت، همچنان فولاد مبارکه نسبت به دیگر فولادسازان حاشیه سود بهتری داشت و توانست ۴۳ تا ۴۴ درصد حاشیه سود خود را حفظ کند و سود خوبی را هم بین سهام‌داران خود توزیع کرد. این در حالی است که سودآوری فولاد مبارکه در چهارماهه نخست سال جاری نیز نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد مناسبی داشته و در شرایط به‌مراتب بهتری نسبت به سال قبل قرار دارد.
ارزیابی شما از میزان تولید و مصرف فولاد در کشور چیست؟
طیب‌نیا:امروز سرانه مصرف فولاد در کشور ما ۲۵۰ کیلوگرم است و با کشورهای توسعه‌یافته در این زمینه فاصله زیادی داریم و چنانچه بخواهیم به رشد اقتصادی ۸ درصدی برسیم که با بهبود شرایط اقتصادی کشور قطعاً به این رقم می‌رسیم، باید مصرف فولاد در کشور به ازای هر نفر به عدد ۳۵۰ کیلوگرم افزایش یابد. در چنین حالتی میزان تولید فعلی قطعاً جوابگو نخواهد بود و باید از تمامی ظرفیت‌های موجود برای تولید و تأمین فولاد موردنیاز در داخل کشور استفاده کنیم.
برخی از تولیدکنندگان داخلی و فولادسازان خارجی به‌شدت به تولید فولادهای تجاری ورود کرده‌اند. استراتژی فولاد مبارکه در این زمینه چیست؟
طیب‌نیا:اینکه بازار از واردات متأثر شود رویداد جدیدی در عرصه فولاد و تجارت این فلز نیست؛ بااین‌حال اگرچه کشورمان هنوز تا صنعتی شدن فاصله زیادی دارد، ولی فولاد مبارکه با آگاهی کامل به اینکه با بازار کاملاً رقابتی مواجهیم، استراتژی خود را بر مبنای تولید محصولات با ارزش‌افزوده بالاتر همچون ورق‌های رنگی، فولاد زنگ‌نزن و فولادهای الکتریکی و سایر محصولات خاص استوار کرده است. این شرکت حداقل در منطقه خاورمیانه از بسیاری فولادسازان پیشی گرفته و به‌خوبی می‌دانیم که نباید این برتری را از دست بدهیم. باید تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم. به همین منظور برای اعمال اصلاحات در ترکیب محصولات تولیدی خود برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام داده‌ایم؛ بنابراین با واردات محصولات فولادی جای نگرانی برای از دست دادن بازار وجود ندارد. نباید فراموش کنیم که امروز ۴۶ میلیون تن ظرفیت نصب شده فولاد در کشور داریم و ۳۰ میلیون تن تولید انجام می‌شود و به یقین ظرف سه سال آینده این ظرفیت به بیش از ۶۰ میلیون تن افزایش خواهد یافت و با به بهره‌برداری رسیدن همه این ظرفیت‌ها حتی اگر از واردات هم جلوگیری شود، در بازار داخل با رقابت سنگینی مواجه خواهیم شد؛ بنابراین باید برای رقابت شدیدتر آمادگی کامل داشته باشیم.
مهم‌ترین چالش‌های فولاد مبارکه کدام‌اند؟
طیب‌نیا: فولاد مبارکه برای تأمین مواد اولیه و انرژی خود همواره با چالش‌های زیادی مواجه بوده است؛ به همین دلیل به حوزه‌های اکتشاف و استخراج معادن ورود کرده و محدوده‌های اکتشافی و معادن کوچکی را در اختیار گرفته است؛ اما با توجه به نیاز گسترده فولاد مبارکه به منابع معدنی بیشتر، باید از سوی دستگاه‌های حاکمیت بسترهای وسیع‌تری در اختیار فولاد مبارکه قرار گیرد تا بتواند با سرمایه‌گذاری‌های قابل‌قبول در این مسیر نیز گام بردارد و نیاز خود را تأمین کند. همچنان که در حوزه تأمین انرژی اقدام به ساخت نیروگاه‌های سیکل ترکیبی و خورشیدی کرده است.
صرفه‌جویی‌های ارزی در فولاد مبارکه چگونه حاصل شده است؟
طیب‌نیا:یکی از مهم‌ترین اقدامات شرکت از سال‌های قبل حرکت در مسیر بومی‌سازی بوده است. به‌طورکلی فرهنگ بومی‌سازی در فولاد مبارکه نهادینه شده تا جایی که امروز ۹۰ درصد از قطعات، تجهیزات و مواد موردنیاز این شرکت از طریق شرکت‌های داخلی تأمین می‌شوند و این روند همچنان ادامه دارد. فولاد مبارکه در سال گذشته از حدود ۶۰۰ شرکت دانش‌بنیان کشور به‌میزان ۵ هزار میلیارد تومان خرید انجام داده و تاکنون نیز ۱۰۰ هزار قطعه، ماده نسوز و اقلام و تجهیزات مصرفی با حمایت و ریسک‌پذیری فولاد مبارکه از شرکت‌های سازنده داخلی و دانش‌بنیان بومی‌سازی شده است.
درباره سرمایه‌گذاری فولاد مبارکه برای انتقال آب دریای عمان به استان اصفهان توضیح دهید.
طیب‌نیا:ابرپروژه انتقال آب از دریای عمان با مشارکت فولاد مبارکه پیشرفت قابل‌توجهی داشته و ۵۴۰ کیلومتر از مسیر این پروژه از اصفهان تا سیرجان آزادسازی شده است. در کمتر از یک سال ۲۰۰ کیلومتر این مسیر لوله‌گذاری شده و امیدواریم با کامل شدن آورده تمامی سهم سهام‌داران پروژه در کمتر از یک سال آینده آب از طریق اجرای این پروژه به استان اصفهان منتقل شود. عملیاتی شدن این پروژه برداشت صنعت از آب زاینده‌رود را به صفر خواهد رساند؛ کما اینکه فولاد مبارکه در پروژه تونل سوم نیز بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کرده است.
توسعه‌های آتی فولاد در کجا جانمایی شده است؟
طیب‌نیا:پروژه‌های توسعه‌ای صنعت فولاد کشور در حاشیه خلیج‌فارس و استان هرمزگان دیده شده است؛ اما ازآنجاکه بیشتر محصولات فولاد مبارکه در نیمه شمالی کشور مصرف می‌شود، باید گفت جانمایی فولاد مبارکه اتفاقاً به‌درستی در نقطه مرکزی و بهینه کشور قرار گرفته است؛ چراکه مواد اولیه این شرکت نیز از یزد و شمال شرقی کشور (منطقه سنگان) حمل می‌شود؛ بنابراین اگر فولاد مبارکه در جنوب کشور قرار می‌گرفت، هزینه‌های حملونقل و مشکلات آن صدچندان بود. فولاد مبارکه امروز صنعتی پاک است و به مدد این شرکت و سایر صنایع بزرگ بسیاری از مشکلات استان حل خواهد شد. امروز فولاد مبارکه بر لبه تکنولوژی در حال حرکت است.
فولاد مبارکه در راستای توسعه صنعتی و ارزآوری برای اقتصاد کشور تعریف شده و اگر در زمینه آب در کل کشور با مشکلاتی مواجهیم، در عوض شاهد آن هستیم که صنعت استان با سرمایه‌گذاری در این حوزه در حال حل کردن مشکلات خود است.
