تاثیر افزایش درآمدهای نفتی بر اقتصاد

به گزارش ایبِنا، ۸ نوامبر ۲۰۱۶ درست زمانی که دونالد ترامپ بر سر کار آمد، سیاست فشار حداکثری را برای اقتصاد ایران در پیش گرفت؛ از برجام خارج شد، فروش نفت ایران را به شدت کاهش داد و تحریم های بیشتری را نیز علیه ایران اعمال کرد. اگرچه یکی از مهمترین فشارهای اقتصادی، تحریم نفتی بود اما با افت شدید صادرات نفت ایران به کشورهای خارجی، ورق به گونه دیگری برگشت و اقتصاد به سمت غیرنفتی شدن حرکت کرد. در این شرایط کرونا مزید بر علت شد تا این مسیر به درستی طی نشود و صادرات غیرنفتی نیز با پیج و خم هایی مواجه شود.
به هر حال، این شرایط سخت به نحوی گذشت که هم اکنون سیگنال هایی مبنی بر احتمال افزایش درآمدهای نفتی برای ایران وجود دارد که ناشی از پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و احتمال بازگشت به برجام است. در ابتدای مهر ماه رویترز گزارش داد که صادرات نفت ایران در روز به یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه رسیده که البته به گفته مقامات دولت ایران، ما آمار دقیقی ارائه نخواهیم کرد، چرا که سیاست دولت انتشار اطلاعات این چنین در شرایط جنگ اقتصادی نیست.
اگرچه پیش بینی ها حاکی از افزایش درآمدهای نفتی با آغاز ریاست جمهوری جو بایدن در آمریکا است، اما به گفته کارشناسان برای بهره بردن از این موضوع و تاثیر آن بر بازارهای دیگر از جمله ارز و تداوم روند کاهشی قیمت ها، باید الزامات آن رعایت شود کرد. ضمن اینکه برای هزینه کرد آن نیز اولویت بندی داشت.
در همین باره، رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران می گوید: افزایش درآمدهای نفتی می تواند چاشنی و کمکی برای تحرک اقتصاد عقب مانده ایران باشد، اما به شرط اینکه از این درآمدها به نحو احسن استفاده شود. به عنوان نمونه برای مواد اولیه ای که در ایران نمی توان تولید کرد یا داروها و کالاهای اساسی و ضروری استفاده شود. حتی می توان با درآمدهای نفتی، در کشورهای دیگر سرمایه گذاری و پایگاه های اقتصادی مهمی ایجاد کرد.
حمیدرضا صالحی در گفت و گو با ایبِنا تصریح کرد: اگر درآمدهای نفتی ما منجر به تولید شود و به بخش های مولد اختصاص یابد، محرک دیگر بخش های اقتصاد باشد و منجر به جهش صادرات شود، می توان گفت بهترین مسیر را رفته ایم که نیازمند احیای روابط بین المللی با دنیا هستیم.
وی با بیان اینکه بیشتر مشکلات ناشی از اقتصاد بیمار کشور است که براساس درآمدهای نفتی شکل گرفت، ادامه داد: براساس برنامه ریزی هایی که در سال گذشته به طور جدی صورت گرفت، مقرر شد بر مدار اقتصاد بدون نفت حرکت کنیم و درآمدهای صادرات غیرنفتی را توسعه دهیم. این روند تا حدودی آغاز شد، اما بروز بیماری کرونا اختلالاتی را در این بخش ایجاد کرد.
دبیرکل و عضو هیات‌مدیره فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته ایران اظهار کرد: هرچند در گذشته سهم بالایی از صادرات نفت در جهان داشتیم و یکی از موسسان اوپک بودیم؛ اما در یکی دوسال گذشته به دلیل تشدید تحریم ها با کاهش درآمد نفتی مواجه شدیم و بعید است اگر تحریم ها هم لغو شود به شرایط قبلی خود بازگردیم. از سوی دیگر کاهش مصرف نفت از سوی کشورهای مصرف کننده نفت باعث شد که قیمت نفت هم پایین بیاید و این مهم نشان می دهد بازار نفت آینده نمی تواند حتی اگر تحریم ها هم برداشته شود و مشتریان قبلی هم برگردند، به رونق برسد. کرونا باعث شده مصرف روزانه نفت پایین بیاید؛ بنابراین با همه اوصاف نباید امیدوار باشیم که با برداشته شدن تحریم اقتصاد را به زمان قبل از تحریم نفت برگردانیم.
صالحی تاکید کرد: باید تلاش کنیم راهی که برای توسعه صادرات غیرنفتی آغاز کردیم را ادامه دهیم و کشور را به سمت اقتصاد بدون نفت سوق دهیم. به گفته رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران، در صورت احتمال افزایش درآمدهای نفتی و ریاست جمهوری و بازگشت به برجام، به طور قطع شرایط تغییر خواهد کرد و حداقل اینکه پول های ناشی از فروش نفت ایران در کشورهای دیگر آزاد می شود و طبیعتا در بازار ارز نیز تاثیر گذار خواهد بود.
وی با تاکید براینکه موضوع مهم دیگری که باید مورد توجه قرار بگیرد، روابط بانکی است، افزود: به فرض اینکه نفت را به مشتریان قبل هم بتوانیم بفروشیم آیا در انتقال پول مشکلی نخواهیم داشت؟ تحریم های بانکی بسیار مهم است که در این میان پیوستن به FATF بیش از پیش مهم جلوه می کند.
صالحی در پایان تاکید کرد: برای بازسازی اقتصاد باید تصمیمات درست و اساسی اتخاذ شود چرا که اقتصاد کنونی تاب آوری آنچنانی ندارد؛ بنابراین باید عقب ماندگی آن جبران شود. امروز در دنیا، جدایی برای اقتصاد سم است و اگر بخواهیم اقتصاد ایران را جدا از دنیا تعریف کنیم روز به روز ضعیف تر خواهیم شد و اجازه دفاع از این اقتصاد را هم به خودمان نمی دهیم.