بورس کالای ایران در لاین معاملات جهانی 

به گزارش «کالاخبر»؛ توسعه معاملات اوراق بهادار مبتنی بر کالا همواره از برنامه های اصلی بورس کالای ایران طی چند سال اخیر بوده است به طوریکه نگاهی به روند راه اندازی معاملات گواهی سپرده کالایی بر پایه دارایی های مختلف و پذیرش انبارها نشان می دهد که این رویه از سال ۹۴ با پذیرش انبارها و معاملات گواهی سپرده جو و همچنین پذیرش خزانه بانک رفاه به عنوان انبار برای معاملات گواهی سپرده سکه آغاز شد و در ادامه شاهد راه اندازی معاملات گواهی سپرده ذرت، زعفران، زیره، پسته، کشمش، خرما و برنج بوده ایم که خبر می رسد سیمان به عنوان نخستین کالای صنعتی ظرف چند هفته آینده وارد بازار گواهی سپرده کالایی می شود. اما اهمیت این موضوع چیست و راه اندازی معاملات گواهی سپرده بر روی کالاهای مختلف چه تاریخچه و مزایایی می تواند داشته باشد؟

تسهیل دسترسی به کالا

حامد سلطانی نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران در خصوص توسعه معاملات گواهی سپرده کالایی معتقد است که این اتفاق به گسترش و تسهیل دسترسی مشتریان به کالاها از طریق انبارهای تحت پوشش بورس کالا منجر می شود. 

به گفته سلطانی نژاد، اگر در بورس‌های اوراق بهادار تالار معاملاتی باعث حضور معامله‌گران بیشتری می‌شود در بورس‌های کالایی پذیرش انبار و امکان دسترسی معامله گران برای تحویل کالا و تامین نیاز مشتریان باعث توسعه بورس کالا می شود.

رنگ و بوی بین المللی معاملات

امیر صباغ مدیر سرمایه گذاری ایمیدرو به تازگی اعلام کرده است که در الگوی جدید تنظیم بازار دولت جدید، قرار است از نهاد بورس کالا به عنوان تنها مرجع کشف قیمت کالاها در کشور حمایت شود و حتی بخشی از وظایف کمیته تنظیم بازار نیز به این نهاد واگذار و از طریق آن رصد و نظارت شود.

به علاوه قرار است خدمات جدیدی از سوی بورس کالا به مشتریان ارایه شود که شامل پذیرش انبار مشابه بورس های کالای بین المللی لندن و شانگهای و آمریکا است. موجودی کالاهای ذخیره شده در انبارها به صورت دوره ای (روزانه یا هفتگی) منتشر شده و ضمن شفاف سازی فعالان بازار از وضعیت تعادل عرضه، تقاضا و …، قابلیت عرضه مجدد در بورس کالا (با معافیت مالیاتی) در مواقع اضطراری مثل قطعی برق تابستان و قطعی گاز زمستان را خواهند داشت که به ثبات بیشتر بازار کمک شایان خواهد کرد. به همین بهانه، «کالاخبر» در ادامه این گزارش به بررسی تجربه بورس فلزات لندن در حوزه نظام انبارداری می پردازد.

بورس فلزات لندن و نظام انبارداری 

بورس فلزات لندن، یکی از بورس هایی است که در حوزه انبارداری مشارکت جدی و پویایی دارد. فعالیت ها و خدمات بورس فلزات لندن را می توان به طور خلاصه در سه مورد بیان کرد:

۱ .تدارک بازار و ایجاد فرصتی برای دادوستد به منظور پوشش ریسک در مقابل مخاطره های ناشی از نوسانات قیمت فلز پایه

۲ .فراهم آوردن قیمت های مرجع برای قیمت گذاری جهانی فعالیت هایی که در رابطه با فلزات غیرآهنی پایه انجام می پذیرد

۳ .فراهم کردن قراردادهای منجر به تحویل فیزیکی و تسهیلات انبارداری واقع در مکان های مناسب؛ به این منظور که شرکت کنندگان در بازار بتوانند فلزات غیرآهنی پایه را با نام تجاری تأیید شده تحویل دهند یا تحویل گیرند.

همانطور که مشاهده می شود سومین خدمت اصلی که بورس فلزات لندن ارائه می دهد قراردادهای منجر به تحویل فیزیکی است. اغلب قراردادهای بورس فلزات لندن برای پوشش ریسک قیمت، مورد استفاده قرار می گیرند و موقعیت ها در این قراردادها پیش از آنکه دادوستد نهایی شوند، یعنی پیش از آنکه سررسید شده و به تحویل فیزیکی منجر شوند، با اخذ موقعیت معکوس بسته می شوند. درنتیجه، تنها درصدی از این قراردادها با نام تجاری مشخص شده از یک فلز، با شکل و مقداری مشخص منتهی به تحویل فیزیکی می شوند.

بورس فلزات لندن گزارش های مربوط به ذخایر روزانه را که نقش مهمی در برآورد قیمت های بازار دارد، جمع آوری می کند. اطلاعات مربوط به تغییرات در موجودی انبارهای بورس فلزات لندن تأثیر بسزایی در بازار فلزات دارد زیرا افزایش در موجودی انبار به عنوان مازاد عرضه در بازار و کاهش در این موجودی به عنوان یک مازاد تقاضا در بازار تلقی شده و قیمت این فلزات را تحت تأثیر قرار می دهد.

در این بورس، تحویل های فیزیکی می تواند در بیش از ۶۰۰ انبار تحت پوشش بورس فلزات لندن که در ۴۰ نقطه در آمریکا، اروپا، خاورمیانه و خاور دور واقع شده اند، انجام شود. شایان ذکر است که بورس فلزات لندن هیچگونه دخالتی در مدیریت این انبارها ندارد ولی انبارها متعهد می شوند که فرایند دقیق بازرسی را اجرا نمایند تا استانداردهای مورد نظر بورس فلزات لندن برآورده شود. 

با این تفاسیر بورس فلزات لندن برای تسهیل روش تحویل و تأمین نیاز مشتریان بین المللی خود، شبکه ای از انبارهای ثبت شده را در دنیا ایجاد کرده است که این انبارها در حال حاضر در سراسر بریتانیا، اروپا، خاورمیانه، سنگاپور، ژاپن و ایالات متحده آمریکا واقع شده اند. بورس نه خود مالک انبار است، نه انباری را اداره می کند و نه مالک فلزات موجود در انبار است بلکه بورس مکان انبارها را با هدف در اختیار داشتن شبکه وسیعی از انبارها در سراسر جهان تأیید می کند. انبارها باید وضعیت مالی مناسب همراه با دسترسی به شبکه حمل و نقل قابل قبولی داشته و از ثبات سیاسی و اقتصادی در منطقه جغرافیایی خود نیز بهره مند باشند. 

وارانت (معادل قبض انبار یا گواهی سپرده کالایی) توسط انبار تحت نظارت بورس فلزات لندن صادر می شود تا بتوان از طریق سیستم وارانت مالکیت کالا را به راحتی منتقل کرد. وارانت هم به منظور معامله کالا و هم به عنوان وثیقه برای دریافت تسهیلات کاربری دارد و قالب آن باید مورد تأیید بورس فلزات لندن باشد.

وارانت مشابه گواهی سپرده تعریف شده در بورس کالای ایران و ابزار تحویل در بورس فلزات لندن است. مقدار محصولی که در قالب وارانت در انبارهای بورس فلزات لندن نگه داشته می شود، اغلب به عنوان شاخص وضعیت عرضه و تقاضا برای آن کالا شناخته می شود. سیستم ال.ام.ای.سورد سازوکار سریعی را برای رصد کردن سطح موجودی انبارها فراهم کرده است و هر روز گزارش های تفصیلی موجودی انبار ایجاد و توزیع می شود.

تاکید می شود که افزایش موجودی فلزات در انبارهای پذیرش شده بورس فلزات لندن به معنای فزونی عرضه بر تقاضاست. به طور معمول تغییر موجودی انبارها شاخص خوبی برای بررسی میزان عدم توازن کلی میان عرضه و تقاضاست. شرکت های انبارداری میزان موجودی انبار و آمار تحویل و دریافت را در هر مکانی به طور روزانه به بورس فلزات لندن گزارش می دهند و این اطلاعات از پایگاه های خبری الکترونیکی مثل بلومبرگ و رویترز منتشر می شوند و تأثیر عمده ای در قیمت پیشنهادی بازارسازان دارد.

پذیرش انبار

به گزارش کالاخبر، بورس فلزات لندن ابتدا مکان های جغرافیایی و سپس شرکت های انبارداری را در آن مکان جغرافیایی در صورت احراز شرایط بورس تأیید می کند. در صورت درخواست انبار برای قرار گرفتن در لیست انبارهای بورس فلزات لندن از شرکت مالک انبار خواسته می شود اطلاعات معینی را درباره ساختار خود تهیه کرده و قابلیت ها و مشخصات خود را به صورت مستند به اثبات رساند. این اطلاعات، شامل موضوع هایی از قبیل تاریخ تأسیس، نشانی ثبت شده، نوع شرکت، مالکیت، فهرست مدیران، تعداد کارکنان و… است. فراهم کردن مجموعه ای از آخرین صورت های مالی نیز ضروری است. 

قیمت‌های بورس فلزات لندن در سراسر جهان نزد تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان به منزله قیمت مرجع برای معاملات فلزات غیرآهنی پذیرفته شده اند. به همین علت بورس فلزات لندن به‌عنوان بازاری کامل برای معاملات پوششی قلمداد شده و قیمت‌های رسمی آن به‌عنوان مرجع ارزش‌گذاری فلزات مورد استفاده قرار می‌گیرد. قیمت‌های پیشنهادی در بورس و معاملات همه ی فلزات لحظه به لحظه زیر نظر قرار دارد و توسط خبرگزاری ها منتشر می‌شود و این گونه شفافیت معاملات تضمین می‌شود.