افزایش صندوق‌های ETF قدرت جذب نقدینگی را بالا می‌برد

تجارت آوا – آغاز جلسه میثم فدایی گفت: بر اساس مستندات مؤسسه نهادهای سرمایه‌گذاری آمریکا، ارزش کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری open-end دنیا ۶۳ تریلیون دلار است که به تفکیک، کشور آمریکا با ۲۹.۳ تریلیون دلار، اروپا ۲۱.۸، آسیا و حوزه پاسفیک ۸.۸ و بقیه دنیا هم ۳.۲ تریلیون دلار ارزش دارند. به لحاظ تنوع ابزار سرمایه‌گذاری، صندوق‌های صدور-ابطالی ۲۳.۹ تریلیون دلار، صندوق‌های ای تی اف، ۵.۴ تریلیون دلار، صندوق‌های (close-end)، ۲۷۹ میلیارد دلار و (unit invetment trust)، ۷۸ میلیارد دلار ارزش دارند.
وی ادامه داد: ۳۰ درصد از سهام شرکت‌های آمریکایی، ۲۳ درصد از اوراق شرکتی، ۱۵ درصد اوراق خزانه،‌ ۲۹ درصد اوراق شهرداری‌ها در اختیار صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. در این کشور تقریبا ۱۰۶ میلیون نفر صندوق سرمایه‌گذاری دارند که ۴۷ درصد از خانوار آمریکایی را تشکیل می‌دهد. در حال حاضر ۲۶ درصد از بازار اوراق و سهام در اختیار صندوق‌های سرمایه‌گذاری است در حالی که در کشور ما این آمار تورش زیادی دارد.
مدیرعامل شرکت فرابورس ایران افزود: از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ تعداد صندوق‌های ETF در آمریکا از ۸۰ به ۲۲۹۶ صندوق رسیده است که می‌توان نتیجه گرفت برای سیاست‌گذاری باید به سمت تشکیل این صندوق‌ها برویم. صندوق‌های صدور- ابطالی از ۶۹۵۶ میلیارد دلار به ۲۳۸۰۰ میلیارد دلار رسیده است. ارزش صندوق‌های ETF از ۶۶ میلیارد به ۵۴۴۹ میلیارد دلار رسیده است و نتیجه‌ای که می‌توان گرفت این که باید به سرمایه گذاری غیر مستقیم اهمیت بیشتری دهیم.
علی‌اکبر ایرانشاهی با اشاره به اینکه روند توسعه صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه قابل دفاع است، گفت: نزدیک به ۳۶۰ صندوق فعال داریم که ۶۹۸ همت دارایی تحت مدیریت دارند و صندوق‌های درآمد ثابت ۵۰۰ همت منابع دارند. صندوق‌های درآمد ثابت مزایای زیادی دارند و سازمان بورس در زمینه مقررات این صندوق‌ها بسیار کمک کرده‌ است. شفافیت یکی از مزایا این صندوق‌هاست و ترکیب دارایی به صورت روزانه در سایت فیپیران منتشر می‌شود. در مقاطعی برای ایجاد تارنمای پردازش اطلاعات اقدام کردیم ولی با انتقاد مواجه شدیم.
در ادامه گفت‌وگو سید فرهنگ حسینی با بیان اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های درآمد ثابت و ETFها پدیده‌های جدیدی هستند، افزود: به لطف قوانین وضع شده در ۹ سال گذشته این صندوق‌ها رشد کردند و معافیت مالیاتی صندوق‌ها باعث تبدیل شدن حساب‌های بانکی حقوقی به صندوق شده است علاوه بر این کارمزد تعیین شده برای صندوق‌ها معقول بود؛ این موارد باعث شده است که منابع صندوق‌ها در حال حاضر به اندازه ۱۰ درصد از نقدینگی کشور باشد. فعال شدن ETFها باعث ماندگاری پول در بازار شد.
حسینی ادامه داد: مهم این است که نگاه سازمان بورس به صندوق‌ها چیست؛ آیا این صندوق‌ها رقیبی برای پول هستند یا مکمل با هستند. نگاه افراد هم متفاوت است، عده‌ای بانکی هستند و علاقمند به صدور و ابطال در شعب بانک و عده‌ای دیگر از استارت ‌آپ‌ها نگاه خود را دارند. ETFها هم باید رتبه‌بندی شوند، گاهی اوقات نوسان غیر عادی دارند و نگرانی عمومی ایجاد می‌کنند. اقدام خوبی که انجام شد این بود که صندوق نوع دوم ایجاد شد اما موضوعی که رقابت را ناعادلانه می‌کند این است که برخی از صندوق‌ها با آزادسازی منابع، بازده خوبی در یک ماه می‌دهند اما ماه‌های بعد این اتفاق تکرار نمی‌شود و این مسأله باعث اغوا عمومی می‌شود.
سعید اسلامی بیدگلی تأکید کرد: از نگاه سرمایه‌گذار بهتر این است که در صندوق‌ها سرمایه‌گذاری انجام شود تا اینکه پول را وارد شبکه بانکی کنند. نقدشوندگی هم مسأله مهمی است چون اگر سرمایه‌گذار مطمئن باشد که این صندوق‌ها خریدار دارند، سرمایه‌گذاری خود را با خیال راحت انجام می‌دهد. از بهمن ۹۷ سود شبکه بانکی به صورت ماه‌شمار حساب شد اما سود صندوق‌ها روزشمار است بنابراین این هم به نفع سرمایه‌گذاران است. اثر معافیت‌های مالیاتی امسال دیده شد و باعث حرکت سرمایه از حساب‌های بانکی به صندوق‌ها شد. یکی از چالش‌های پیش‌رو، محدودیت‌های بانک مرکزی برای بزرگ‌ شدن این صندوق‌هاست اما به نظر می‌رسد این مسأله تا حدودی برطرف شده باشد. در دوره‌ای صندوق‌های درآمد ثابت مجبور به خرید سهام شدند که این خود چالش بزرگی برای بازار سرمایه ایجاد کرد.
ایران‌شاهی گفت: بودن سهام در پرتفوی صندوق‌ها یک بحث است و فرصت استفاده صندوق‌ها از این ابزار بحث دیگری است. در مقاطعی با نوسان نرخ اورق و پایین بودن سود بانکی،‌ استفاده صندوق‌ها از سهام کمک خوبی به‌ آنها کرد اما به نظر من هم در پرتفوی صندوق درآمد ثابت نباید سهام باشد ولی در شرایط فعلی تغییر این قانون تبعات بدی برای بازار دارد. در مقاطعی مدیران صندوق‌ها به این فکر افتادند که با خرید سهام می‌توانند ضرر خود را با بالا رفتن قیمت سهام جبران کنند.
فدایی افزود: در خصوص بحث خرید سهام توسط صندوق‌های درآمد ثابت، اول باید دید این کار کلا کار غلطی است یا با ملاحظاتی قابل انجام است. به نظر می‌رسد حالت دوم درست است و شاید برای بعضی از نهادها فرصت خوبی ایجاد کند برای مثال گاهی پیش می‌آمد که سپرده بانکی سود خوبی نمی‌داد و صندوق‌ها با سود سهام با این چالش مقابله کردند و مواقعی شبکه بانکی نرخ سود را بالا می‌برد و صندوق‌ها باید با آنها رقابت می‌کردند؛ در این شرایط خرید سهام به صندوق‌ها کمک کرد. در حال حاضر نباید نسخه واحدی برای همه صندوق‌ها پیچید و به نظر می‌رسد صندوق‌ها باید بر حسب حجم سرمایه، قدمت و قدرت مدیریت ریسک خود باید رتبه‌بندی شوند.