محسن گلی، دبیر کارگروه محیط‌زیست سازمان‌های مردم‌نهاد شهر تهران گفت: در سالیان گذشته اثرگذاری سازمان‌های مردم‌نهاد خیلی بیشتر بود ولی متأسفانه در مدیریت شهری فعلی پایتخت، کمتر از ظرفیت سازمان‌های مردم‌نهاد استفاده کردند.
امروزه سمن‌ها یا همان سازمان‌های مردم‌نهاد رکن سوم جوامع محسوب می‌شوند که می‌توان آن‌ها را سازمان‌های داوطلبانه، غیردولتی، غیرسیاسی و غیرانتفاعی به مفهوم واقعی دانست که به‌عنوان نهادهای مدنی، واسط بین دولت و دستگاه‌های اجرایی با مردم می‌باشند.
متأسفانه بر اساس مطالعات انجام‌شده، سمن‌ها در ایران از توسعه‌یافتگی لازم برخوردار نیستند. به بیانی دیگر جایگاه سمن‌ها و نقش آن‌ها در توسعه جامعه و مدیریت شهری در قانون و بر روی کاغذ درخشان است، اما در عمل با موانع و آسیب‌های بسیاری مواجه است که علیرغم این موانع نقش آن‌ها در بسیاری از فرایندهای اجتماعی قابل‌تأمل است.
به هر ترتیب اهمیت و جایگاه سازمان‌های مردم‌نهاد به‌عنوان نهادهای نظارتی و دیده‌بانی در مدیریت شهری غیرقابل‌انکار است اما در مدیریت فعلی شهری آن‌طور که باید جایگاه سازمان‌های مردم‌نهاد را زیر سؤال رفته و به‌عنوان یک‌نهاد نظارتی و گروه دیده‌بانی فضای کاری به این سازمان‌ها داده نمی‌شود.
علاوه بر ضعف در مدیریت شهری فعلی که کارآمدی و شایستگی لازم برای اداره شهر را ندارد یکی از معضلات اساسی پایتخت نبود برنامه‌ای جامع برای استان تهران است. هرروزه شاهد سرریز شدن جمعیت شهرستان‌های اطراف به داخل تهران هستیم و این مسئله منجر به بروز مشکلات بسیار زیادی برای پایتخت شده است و علاوه بر آلودگی‌های زیست‌محیطی آسیب‌های اجتماعی زیادی نیز به همراه دارد که همین امر ضرورت تدوین برنامه جامع برای استان تهران را بیش از گذشته نمایان‌تر می‌کند.
از دیگر سو رانت‌خواری و خاندان سازی در شهرداری و شورای شهر تهران یکی دیگر از مواردی است که با توجه به انتخابات پیش رو باید در دستور کار مدیریت شهری آینده قرار گیرد تا بتوان با کمک سمن‌ها و تدوین سندی جامع برای استان تهران و با حضور نیروی‌های انقلابی و کارآمد و رانت ستیز در مدیریت شهری آینده تمامی مشکلات و معضلات پایتخت را حل کرده و شهری پویا و توسعه‌یافته درخور مردم به وجود آورد.
*نقش سمن‌ها در مدیریت شهری کم‌رنگ‌تر شده
در همین راستا دبیر کارگروه محیط‌زیست سازمان‌های مردم‌نهاد شهر تهران اظهار داشت: سازمان‌های مردم‌نهاد و سمن‌ها در سراسر دنیا در موضوعات مختلفی درباره موضوع مدیریت شهری اثرگذاری بسیار بالایی دارند. در کشور ما نیز در سالیان گذشته اثرگذاری سازمان‌های مردم‌نهاد خیلی بیشتر بود ولی متأسفانه در مدیریت شهری فعلی کمتر از ظرفیت سازمان‌های مردم‌نهاد استفاده کردند.
محسن گلی اضافه کرد: متأسفانه باید بگویم برخی مواقع استفاده ابزاری نیز از سازمان‌های مردم‌نهاد صورت پذیرفته است، مثلاً نزدیک انتخابات که می‌شود اعضا و تیم‌های سازمان‌های مردم‌نهاد را جمع می‌کنند شعارهایی داده می‌شود و وعده‌های می‌دهند و خواسته‌هایشان را اعلام می‌کنند ولی اکثراً کاندیدها وقتی در شهرداری‌ها و یا در شوراهای شهر و یا در نهادهای مدیریتی به منصب می‌رسند، متأسفانه آن قول‌هایی که به سازمان‌های مردم‌نهاد می‌دهند فراموش می‌کنند و فقط سعی می‌کنند از ظرفیت‌های این سازمان‌ها در یک جایگاه به‌خصوص استفاده ابزاری کنند.
دبیر کارگروه محیط‌زیست سمن‌های ایرانیان (کامسا) عنوان کرد: البته سازمان‌های مردم‌نهاد نشان دادند که در جایگاه‌های خود بسیار مؤثر هستند مثلاً بنده می‌توانم در این زمینه اشاره داشته باشم به بخش سازمان‌های مردم‌نهاد زیست‌محیطی که در حوزه محیط‌زیست و بخش حفاظت از جنگل‌ها و موارد مشابه بسیار کارآمد بودند و توانستند کمک‌های شایانی انجام دهند.
- ضرورت تغییر نگاه از محدوده به حریم استان تهران
وی همچنین بر ضرورت تدوین طرح جامع برای استان تهران تأکید کرد و گفت: درگذشته طرح آمایش سرزمینی بسیار جامع و کامل ارائه‌شده بود و اگر از سوی مدیریت شهری قبلی در دوران خود اجرا می‌شد قطعاً مثمر قرار می‌گرفت. در تنظیم طرح جامعه تهران زحمات بسیاری کشیده شد و با استفاده از ظرفیت همه سازمان‌های مردم‌نهاد، اساتید دانشگاه و متخصصین مدیریت شهری، کار زیادی روی این طرح انجام دادند، جلسات متعددی برای این کار در شورای شهر و شهرداری تهران تشکیل شد و کمک‌های شایانی در حوزه‌های مختلف انجام شد، اما هیچ‌وقت به اجرا درنیامد یعنی واقعیت مطلب در حد یک برنامه‌ریزی باقی ماند و هیچ‌وقت به نتیجه مطلوبی که می‌توانست، نرسید و تنها در حد یک شعار باقی ماند.
دبیر کارگروه محیط‌زیست سازمان‌های مردم‌نهاد
شهر تهران افزود: این طرح می‌توانست واقعاً توسعه شهر تهران را به یک توسعه پایدار تبدیل کند زیرا توسعه روزبه‌روز در حال اتفاق است اما این‌یک توسعه پایدار نیست و خسارات جبران‌ناپذیری به بخش محیط‌زیست می‌زند. ما بحث ترافیک راداریم که متأسفانه واقعاً حجم خودروهای درون شهر تهران از قالب گنجایش شهری خارج‌شده است، جمعیتی که در شهر تهران تردد می‌کند و حجم بیماری‌هایی که در همین حوزه کرونا داریم به صورتی است که در شهر و شهرستان‌های دیگر کرونا کنترل می‌شود ولی در تهران این اتفاق نمی‌افتد، چون یک برنامه‌ریزی درست و دقیقی برای کنترل جمعیت تهران و بخش حمل‌ونقل شهری که سال‌های متمادی است که جزو مباحث مهم مدیریت شهری تهران است، وجود ندارد.
- کاندیداهای شورای شهر از شعارزدگی دوری کنند/ ضرورت مشخص شدن راهبرد شورای ششم پایتخت در قبال سمن‌ها
گلی اضافه کرد: باوجود اینکه سازمان‌های مردم‌نهاد طرح‌هایی بسیار خوبی در این حوزه به حمل‌ونقل شهرداری تهران ارائه کردند اما بودجه لازم برای این کار تأمین نشد و همکاری‌ها در این قضیه اتفاق نیفتاد، ما در ستاد توسعه پایدار شهر تهران با همکاری شهرداری تهران کارهای خیلی خوبی انجام شد اما همه این‌ها در حد یک طرح و برنامه، شعار و حرکت‌های نمادین خلاصه شد و به برگزاری همایش، سمینار و کنفرانس خلاصه سد.
دبیر کارگروه محیط‌زیست سمن‌های ایرانیان (کامسا) عنوان کرد: هر زمان ما این کار را به سمتی بردیم که اجرایی شود یعنی کارهایی که در دنیا انجام‌شده است و نتیجه نیز داده است ولی متأسفانه مدیریت شهری یا بودجه کافی برای این کار تأمین نکرد و یا اینکه برنامه مشخص و منظمی برای استفاده از این ظرفیت‌ها به وجود نیاورد.
وی افزود: امیدوارم دوستانی که هم‌اکنون برای انتخابات شورای شهر تهران نامزد شدند و شعارهای زیبای برای مدیریت شهری می‌دهند در قبال سمن‌ها اهتمام بیشتری کنند. - هرزمان که تهران دچار بحران شد، سازمان‌های مردم‌نهاد پای‌کار آمدند
دبیر کارگروه محیط‌زیست سازمان‌های مردم‌نهاد شهر تهران افزود: سال گذشته برای کنترل سگ‌های بلا صاحب در شهر تهران سمن‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد ورود کردند و پناهگاه تشکیل دادند و جمعیت‌های مردمی بدون کمک از شهرداری، این سگ‌ها را جمع‌آوری و واکسینه کردند و عقیم‌سازی آن‌ها انجام شد و دکترهای خوبی در حوزه دامپزشکی با ما همکاری کردند و به‌صورت رایگان در این زمینه مساعدت کردند که تأثیر به سزایی در کنترل جمعیت سگ‌های بلا صاحب در تهران داشت.
وی اضافه کرد: سه سال پیش نیز در حوزه کنترل موش‌ها یک بحران بزرگ در شهر تهران اتفاق افتاد، یعنی هرزمانی که تهران دچار بحران شد، سازمان‌های مردم‌نهاد آمدند مساعدت و کمک کردند و طرح ارائه دادند مشاهده کردیم که خیلی زود این کارها در مدیریت شهری نتیجه‌بخش بود و این نمونه‌هایی از کارهای عملی همکاری سازمان‌های مردم‌نهاد با مدیریت شهری است و حسرت می‌خورم که بسیاری از مشکلات و معضلات اساسی شهر تهران از این طریق و به این شکل قابل‌حل است، اتفاقاً مجموعه‌هایی مردم‌نهاد از خود مردم هستند، اعضایی هستند که دلسوزانه با کمترین انتظار و یا حتی بدون انتظار می‌آیند زحمت و تلاش می‌کشند همکاری و تعامل کاری کرده و طرح می‌دهند و حتی اجرا می‌کنند، اما متأسفانه مدیریت شهری تاکنون نتوانست آن‌طور که بایدوشاید کمکی در این زمینه داشته باشد.
*تغییر در مدیریت شهری فعلی علاج وضعیت نابسامان پایتخت است
دبیر کارگروه محیط‌زیست سمن‌های ایرانیان (کامسا) عنوان کرد: بیشترین گلایه‌ای که می‌خواهم صادقانه داشته باشم به این دلیل است که آن‌ها بیشتر می‌خواستند سازمان‌های مردم‌نهاد را سازمان‌دهی کنند، بنده همیشه مخالف بودم و در جلسات متعددی که شرکت کردم گفتم نیاز به ساماندهی از طرف مدیریت شهری نیست و باید از ظرفیت سمن‌ها به نحوه درست استفاده کرد، زیرا سازمان‌های مردم‌نهاد، سازمان‌های غیردولتی هستند و معنای آن همراه با اسم این سازمان‌ها بوده و آمده‌اند در کنار دولت و مدیریت شهری کمک کرده تا از این ظرفیت‌ها استفاده شود.
دبیر کارگروه محیط‌زیست سازمان‌های مردم‌نهاد شهر تهران در پایان عنوان کرد: من می‌خواهم این مسئله را مطرح کنم به دوستانی که برای انتخابات شورای شهر تهران نامزد شده‌اند، برای مدیریت شهری افراد بسیار شایسته و بایسته‌ای را می‌بینم که خود آن‌ها نیز از میان سمن‌ها هستند و درگذشته کارهای زیادی در حوزه سمن‌ها انجام داده‌اند امیدوارم مردم در انتخابشان دقت کافی و لازم را داشته باشند تا ما بتوانیم یک مجموعه‌ای را به عرصه ظهور برسانیم که از ظرفیت سازمان‌های مردم‌نهاد استفاده بهینه شود. امیدواریم از این وضعیت نابسامانی که متأسفانه هم‌اکنون در مدیریت شهری وجود دارد کم کنیم و کاهش دهیم.
