صادرکننده نباید واردکننده هم باشد/ هزینه واردات را بالا نبریم

به گزارش خبرنگار ایبِنا، از سال ۹۷ همزمان با افزایش فشارهای اقتصادی آمریکا و تشدید تحریم های خصمانه این کشور بر علیه ملت ایران، موضوع بازگشت ارزهای حاصل از صادرات غیرنفتی به چرخه اقتصادی کشور مطرح شد و به مرور به یکی از چالش های بخش خصوصی و دولت تبدیل شد.
در این میان، سازوکار نیما، برای تقویت این مسیر، به کار گرفته شد ولی بخش خصوصی را گلایه مند کرد. تا جایی که مسیر بازگشت ارز صادراتی به چرخه اقتصادی کشور، با کُندی همراه شد. از یک طرف بانک مرکزی و دولت از عدم همکاری برخی از فعالان و صادرکنندگان بخش خصوصی انتقاد داشتند و از طرفی نیز بخش خصوصی از سختی این مسیر، سخن به میان آورد.
حال با گذشت جلسات متعدد مابین مسئولان بانک مرکزی و نمایندگان بخش خصوصی و اتاق های بازرگانی، خبرها از تصمیمات جدید برای تسهیل بازگشت ارز صادراتی به چرخه اقتصادی کشور حکایت می کند.
در این خصوص دکتر همتی رییس کل بانک مرکزی نیز روز گذشته در یادداشتی اینستاگرامی به این خبرها اشاره داشت و افزود: «بر مبنای تقاضای فعالان بخش خصوصی و برای تسهیل برگشت هرچه بهتر ارز ناشی از صادرات به چرخه اقتصاد و به طور ویژه، تامین مواد اولیه و نیازهای وارداتی واحدهای تولیدی کشور، مقررات مورد نظر در این خصوص به تایید ستاد اقتصادی دولت رسید».
مقرراتی که به نظر می رسد به روش تهاتر برای تامین ارز مورد نیاز واردکنندگان از محل صادرکنندگان اشاره دارد.
در این خصوص، پرهام رضایی رییس اتاق بازرگانی البرز در گفتگو با خبرنگار ایبِنا با اشاره به شرایط دشوار صادرات در سال جاری اظهار داشت: اجرای سازوکار تهاتر اثرگذار و مثبت است، منتهی در حال حاضر به دلایل مختلف، میزان صادرات و به دنبال آن، ارز حاصل از صادرات، رقم قابل توجهی نسبت به گذشته نیست. اما این روش در هر صورت بایستی انجام شود تا بتوان از این طریق ارز صادراتی در اختیار واردکننده قرار بگیرد تا بتواند مواد اولیه یا ماشین آلات وارد کشور کند. در حقیقت از این طریق بتوانیم گروه کالایی شماره ۲، را به کشور وارد کنیم.
وی تاکید کرد نبایستی هر کالایی از این روش اجازه واردات داشته باشد، بایستی ثبت سفارش از طریق سازمان صمت انجام و اگر تایید شود، واردکننده می تواند گزینه واردات در مقابل صادرات را انتخاب کند. وقتی که مجوز صادر شد، (یعنی کالایی که برای کشور جزو اولویت ها است)، آن موقع ارز مورد نیاز را از صادرکننده تامین شود.
برای تهاتر در این شرایط، نبایستی محدودیتی اعمال شود. یعنی صادرکننده بتواند هر میزان از ارز صادراتی خود را به این روش اختصاص دهد تا واردکننده متقاضی بتواند تامین ارز کند.
رییس اتاق بازرگانی البرز تاکید کرد: قرار نیست صادرکننده، خود نیز واردات انجام دهد. صادرکننده شماره کوتاژ را در اختیار واردکننده می گذارد، آن موقع در گمرک برایش رفع تعهد انجام خواهد شد و در نهایت واردکننده هم کالای خود را به کشور وارد می آورد. در این روش تهاتر، نباید خود صادرکننده، واردکننده هم باشد. زیرا هزینه واردات بالا می رود چون صادرکننده نمی تواند واردکننده باشد.
رضایی در پاسخ به این سوال که اجرای این روش، چه تاثیری بر رونق صادرات می گذارد؟ اظهار داشت: به نظر نمی رسد که برای رونق صادرات در نیم سال دوم موثر باشد، فقط روند فعلی را سرعت می بخشد. چون این موضوع تنها یکی از گزینه های موثر بر صادرات است. در حال حاضر شدت گرفتن کرونا در تمام دنیا، فشار تحریم ها، بسته شدن مرزها، درگیری های منطقه و سیاست های کلان اقتصادی، مانعی بر راه صادرات هستند. به عنوان نمونه بخشنامه های لحظه ای که یک سری از کالاها را برای صادرات ممنوع می کند.  
تعدیل نرخ ارز با تهاتر امکان پذیر است؟
رضایی گفت: زمانی این روش می تواند بر نرخ ارز و تعدیل آن اثرگذار باشد که حجم صادرات ما خیلی بالا باشد، تحریم ها کاسته شود، کرونا از بین رفته باشد و در نهایت مشکلی در روند صادرات نداشته باشیم. اگر صادرات ما به روند صعودی خودش بازگردد، آن موقع به دلیل عرضه و تقاضا و رشد صادرات و کاهش واردات، ارزآوری رونق خواهد گرفت، میزان تقاضا کمتر و در نتیجه تعدیل قیمت ارز به وجود می آید.