دیابت باید مدیریت شود

دکتر علیرضا استقامتی، فوق تخصص غدد درون‌ریز و متابولیسم، در نشست تخصصی «مدیریت دیابت – چالش ها و راهکارها» که به همت شرکت نوو نوردیسک پارس برگزار شد توضیح می‌دهد که با شیوع بی‌سابقه دیابت در دنیا مواجه هستیم و این موضوع سلامت بشر را تحت تاثیر قرار داده است. در منطقه خاورمیانه و کشورهای اطراف ما به دلیل تغییر سبک زندگی بیش از ۷۳ میلیون نفر درگیر بیماری دیابت هستند و افزایش پیشرونده این بیماری سبب شده است که هزینه‌های زیادی به بخش‌های مختلف جامعه وارد شود.
او با تاکید بر اینکه در ایران علاوه بر آنکه بیش از ۷ میلیون نفر به دیابت مبتلا هستند، ادامه می دهد: بیش از ۱۱ میلیون نفر نیز در معرض پیش‌دیابت قرار دارند و در واقع ۲۵ درصد از افرادی که ممکن است دیابت داشته و یا به‌زودی به دیابت مبتلا شوند خودشان خبر ندارند که دیابت دارند.
این پزشک متخصص بر این باور است که آمارها نشان می‌دهد دیابت بار زیاد مالی به همه جوامع وارد می‌کند و پیش‌بینی می‌شود که دیابت تا سال ۲۰۳۰ بیش از یک‌تریلیون دلار بر دوش دولت‌ها هزینه تحمیل کند. این در حالی است که آمار مرگ‌ومیر و عواملی که دیابت ایجاد می‌کند باعث افرایش ۶٫۷ درصدی مرگ‌ومیرها نیز می‌شود.
او با اشاره به اینکه کرونا، آمار دیابت را در دنیا بالا برده است خاطر نشان کرد که تغییر سبک زندگی در دنیا به‌گونه‌ای پیش می‌رود که سبب حرکت شتابنده به سمت دیابت شده است و نکته اینجاست که دیابت به خودی خود شاید قابل کنترل باشد، اما مشکلات و عوارض دیگری که به همراه دارد می‌تواند بیمار را بیشتر به چالش بکشد. به طور مثال شیوع بیماری‌های قلبی و ریوی، مشکلات کلیه، افزایش سکته‌های قلبی و مغزی در بیماران دیابتی شایع‌تر است و این موضوع می‌طلبد که هدف اصلی را کنترل دیابت و بحث پیشگیری قرار دهیم و ریسک‌فاکتورهایی مانند چربی، فشار خون و غیره را در بیماران مدنظر قرار دهیم.
استقامتی با تاکید بر اینکه باید سبک زندگی بیماران تغییر کند، خاطرنشان می کند: این تغییر سبک زندگی نیاز به توجه به هزاران نکته دارد. باید برای آن برنامه‌ریزی کرده و مقدمات آن را چید. آموزش ابتدای راه و مسیر دیابت است و ما در این مسیر آن‌گونه که باید حرکت نکرده‌ایم. این در حالی است که برای رسیدن به نتیجه مطلوب باید زنجیره‌ای از عوامل در کنار هم قرار گیرند. خانواده و تیم درمان و مسئولان باید در کنار هم باشند تا فرایند درمان آن‌طور که باید پیش برود.
عوامل موثر بر افزایش دیابت
مجید داوری، دانشیار اقتصاد دارو گروه اقتصاد و مدیریت دارو دانشگاه علوم پزشکی تهران، توضیح داد که دیابت یک معضل جهانی است ولی برای آنکه ما بتوانیم مشکلات حوزه دیابت را برطرف کنیم باید ابتدا وضعیت خودمان را در این حوزه بررسی کنیم.
او بر این باور است که مدیریت بیماری دیابت یک حوزه چند وجهی است که هم نظام سلامت هم بیمار و هم نظام حکمرانی در آن موثر هستند.
داوری با تاکید بر اینکه در نظام سلامت، پزشک، دارو، و بیمه تاثیرگذارند تاکید می‌کند: آموزش، عملکرد دارو، کیفیت و در دسترس بودن آن در درجه اول اهمیت قرار دارد. دارو باید در دسترس باشد، بیمار باید قابلیت پرداخت هزینه آن را داشته باشد و اثر بخش باشد و بنابراین لازم است نظارت ها از جانب سازمان غذا و دارو بر اثربخشی و کیفیت داروها بیشتر شود.
او در بخش دیگر از سخنانش به الگوی زندگی سالم و فعالیت فیزیکی و تغذیه در بیمار اشاره کرده و می گوید: در حکمرانی، سیاست‌های عمومی مهم هستند اما باید بپذیریم که برخی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت از دست نظام سلامت خارج است . مبحث فقر، موضوع بسیار مهمی است که دیابت نیز تحت تاثیر آن قرار دارد. بر اساس آمارهای رسمس منتشر شده ۳۰ میلیون نفر از جمعیت کشور زیر خط فقر هستند. یکی از مطالعات ما نشان داد که بیش از ۹۰ درصد از بیماران دیابتی، در پائین ترین گروههای اقتصادی-اجتماعی قرار دارند. این به این معنی است که اکثر این بیماران نمی‌توانند تغذیه خوب داشته باشند، وقت و فرصت کافی برای ورزش ندارند و همواره تحت فشارهای اجتماعی و استرس هستند. اینها از عوامل مهمی هستند که می‌تواند به صورت موثری دیابت را تحت تاثیر قرار دهد .
او به مطالعه‌ای که در ۵ استان کشور در خصوص دیابت انجام شده اشاره کرده و می‌گوید:حدود ۸۰درصد بیماران دیابتی از مراقبت کافی برخوردار نیستند. به همین دلیل، بطور متوسط هر بیمار دیابتی به دلیل مراقبت ناکافی ۵٫۵ سال از عمر خود را از دست می‌دهد. با توجه به شیوع دیابت درکشور و با محاسبه سر انگشتی می‌بینیم که ۳۵ میلیون سال از دست رفته، به دلیل مراقبت ناکافی در مدیریت دیابت داریم. با توجه به اینکه حدود ۷۰ درصد از جمعیت بیماران دیابتی در سن فعالیت اقتصادی هستند، از دست رفتن این سالها زیان اقتصادی بسیار قابل توجهی را به جامعه وارد میکند.
او به وضعیت توده بدنی و چاقی نیز اشاره کرده و می‌گوید: این تحقیق نشان داد که فقط ۱۶ درصد از بیماران دیابتی وزن مناسب دارند و ۸۴ درصد مبتلا به اضافه وزن یا چاقی هستند و این می‌تواند مشکلات زیادی را ایجاد کند. بنابراین برای مدیریت مناسب بیماری دیابت لازم است نظام حکمرانی، بیمار، و نظام سلامت دست در دست هم گذاشته و زندگی بهتری را برای بیماران رقم بزنند.