حملونقل از مهمترین بخشهای زیربنایی اقتصاد به شمار میرود که توسعه اقتصادی را تسریع و مبادلههای بازرگانی را تسهیل و توسعه اقتصادی و اجتماعی را به همراه دارد. حتی پیشرفت متوازن بخش حملونقل به روشهای مختلف و بهرهبرداری مناسب از آن به عنوان پیشنیاز توسعه بخشها به افزایش امنیت ملی و ثروت کشورها و افزایش سرانه درآمد منجر میشود. امروزه با پیشرفتهای قابل توجه، حملونقل از طریق شبکه بزرگی از وسایل نقلیه هوایی، دریایی و زمینی (ریلی و جادهای) انجام میگیرد. حملونقل به دو دسته کلی بار و مسافر تقسیم میشود و ضمن اهمیت هر یک از آنها، نقش ایمنی در حملونقل مسافر بهخاطر ارزش و نقش کلیدی انسانها بسیار اهمیت دارد.
انسان؛ مهمترین عامل ایجاد ایمنی در حملونقل است. از میان انواع حملونقل، حملونقل جادهای به دلیل ویژگیهای خودرو، مسیرهای تردد (انواع جاده، اتوبان، بزرگراه و …) و تاثیر قابل توجه نیروی انسانی در هدایت وسیله نقلیه (راننده) بسیار با اهمیتتر است.
بر اساس آمارها، زیر ساخت حملونقل جادهای در ایران تا پایان سال ۱۳۹۷ بهشرح زیر میباشد:
آزاد راه: ۲۴۰۱ کیلومتر
بزرگراه: ۱۸۱۲۲ کیلومتر
راه اصلی: ۲۵۸۶۶ کیلومتر
راه فرعی: ۴۲۹۲۶ کیلومتر
راه روستایی آسفالت: ۱۱۰۳۱۸ کیلومتر
راه روستایی شوسه: ۲۲۱۶۲ کیلومتر
در ماه مارس ۲۰۱۰ میلادی مجمع عمومی سازمان ملل متحد طی قطعنامه ۶۴/۲۵۵ سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ را دهه کنش و اقدام برای ارتقا ایمنی جادهای با هدف تثبیت و سپس کاهش تلفات جادهای اعلام کرده است و بر همین اساس و به دلیل اهمیت موضوع ایمنی حملونقل در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران روز هفتم اردیبهشت روز ایمنی حملونقل نامگذاری شده است.
در کشور ایران علیرغم تلاشهای زیادی که صورت گرفته، میزان حوادث و خسارت کمتر شده است ولی با وضعیت مطلوب فاصله وجود دارد. حدود یک دهه است که تعداد فوتیهای ناشی از حوادث جادهای از نزدیک به ۲۸ هزار نفر در سال به حدود ۱۶ هزار نفر کاهش پیدا کرده است، اما هنوز با استانداردهای جهانی فاصله زیادی وجود دارد. اینکه در یک دهه تعداد کشتهشدگان حوادث جادهای قریب ۳۰۰ هزار نفر و به اندازه تلفات یک جنگ باشد؛ لطمات شدید انسانی، خانوادگی و اجتماعی را بهوجود آورده است که جبران آن اساساً غیر ممکن است و علاوه بر موارد ذکر شده، تبعات اقتصادی زیادی را به کشورتحمیل مینماید. در عین حال علیرغم موفقیت در کاهش تعداد کشتهشدگان حوادث جادهای، آمارها تغییر قابل ملاحظهای را در تعداد مصدومین و مجروحین سالانه حوادث جادهای نشان نمیدهد، زیرا آمارها حاکی از آن است که حدود ۳۳۰ هزار مجروح و مصدوم حوادث جادهای کماکان وجود دارد.
افزایش قابل توجه وسایل نقلیه به حدود ۳۶ میلیون خودرو و موتورسیکلت و ایجاد روشهای جدید حملونقل (تاکسیهای اینترنتی و استفاده تجاری بیشتر از موتور سیکلتها) و توسعه شهرها و رشد جابهجایی مسافر و کالا باعث شده است که خطرات نیز رو به افزایش باشد.
بیمه مکانیزمی است که میتواند در دو روش به امنیت حملونقل جادهای کمک نماید. از یک طرف با اعمال حق بیمه بر اساس رفتار راننده و مشارکت بیشتر در پرداخت حق بیمه برای افرادی که از ضوابط و مقررات تخطی میکنند و یا رفتارهای خطرناکی انجام میدهند و همچنین اخذ جریمههایی که در صورت تخلفات حادثهساز ایجاد مینمایند؛ ایمنی را بهطور غیر مستقیم از طریق رانندگان افزایش دهد و خوشبختانه قوانین اخیر بیمه شخص ثالث، زمینه قانونی آن را فراهم نموده است. از طرف دیگر بیمه با جبران خسارتها به ادامه چرخه فعالیت حملونقل و امنیت فعالیت در این حوزه کمک و عدم اطمینان و مخاطرات را برای فعالان این بخش مهم اقتصادی رفع مینماید.