مسعود نصیری، مدیر خط تولید نورد گرم شرکت فولاد مبارکه در گفت و گو با خبرنگار فولاد به معرفی عملکرد و دستاوردهای بزرگ‌ترین خط تولید ورق گرم کشور پرداخت که در ادامه می خوانید.
لطفاً درباره وظیفه و ظرفیت خط نورد گرم توضیح دهید.
ناحیه نورد گرم وظیفه تبدیل تختال به کلاف گرم با مشخصات مورد درخواست مشتری را دارد. ظرفیت تولید سالانه خط نورد گرم پس از انجام طرح‌های توسعه و بهینه‌سازی‌های انجام‌شده و البته با افزایش بهره‌وری تجهیزات و نیروی انسانی، در سایه همت کارکنان به بیش از ۵ میلیون تن در سال افزایش یافته است. این ناحیه از قسمت‌های مختلف خط تولید، انبار تختال، کوره‌های پیش‌گرم، تکمیل نورد گرم، آماده‌سازی و ارسال، کنترل پروسس و ابزار دقیق، تعمیرات خط، تعمیرات جرثقیل‌های سقفی، کارگاه غلتک، دفتر فنی تولید و تعمیرات تشکیل شده است. همچنین دو واحد کنترل کیفیت و واحد برنامه‌ریزی و روش‌های تولید به‌صورت پشتیبانی با این مجموعه همکاری می‌کنند.
واحدهای انبار تختال و کوره‌های پیش‌گرم با تلاش ۱۲۵ نفر از بهترین کارکنان نورد گرم اداره می‌شود که بر اساس تفکرات واحد برنامه‌ریزی تولید، تختال‌ها را برای شارژ در کوره آماده می‌کنند. ظرفیت کوره‌های پیش‌گرم ۳۱۰ تن بر ساعت است و بعد از ورود تختال به این کوره‌ها، آن‌ها طی فرایند دمادهی مناسب برای ارسال به خط نورد گرم آماده می‌شوند.
عملیات نورد طی چه فرایندی انجام می‌شود؟
کارگاه غلتک به قلب نورد گرم معروف است. یکی از اقلام هزینه‌ای و کیفی تأثیرگذار در تولید نورد گرم غلتک‌ها هستند که در کارگاه غلتک بهینه و آماده‌سازی می‌شوند. بعد از هر ۲ تا ۳ ساعتی که یک مجموعه غلتک در قفسه قرار می‌گیرد و کار نورد انجام می‌شود، لازم است این غلتک‌ها با مجموعه جدید جایگزین شود، بنابراین در کارگاه غلتک حدود ۵ ست غلتک مجزا برای ارسال و دریافت به خط وجود دارد و وقتی خط نورد کار نورد خود را انجام می‌دهد، غلتک‌هایی که نورد انجام داده و از برنامه خارج می‌شوند به واحد غلتک‌ها ارسال می‌شوند و مجدداً با ماشین‌های سنگ‌زنی، عملیات اصلاح سطح و لایه‌برداری روی آن‌ها انجام شود و عیوب سطحی آن‌ها برطرف و برای ارسال مجدد به خط تولید آماده شوند. در این کارگاه روزانه حدود ۱۵۰ غلتک سنگ‌زنی و ۳۵ چوک آماده‌سازی می‌شود. سرعت عمل و کیفیت نیروهای کارگاه غلتک تأثیر مستقیم بر کیفیت نهایی محصول خط نورد گرم دارد. خط نورد گرم فولاد مبارکه از نظر پارامترهای کیفی در سطح شاخص‌های بین‌المللی قرار دارد تا در کمترین زمان توقف، بهترین کیفیت را ارائه دهد.
درباره واحد تکمیل نورد گرم توضیح دهید.
واحد تکمیل نورد گرم محصول را بعد از اصلاح کلاف خروجی از واحد نورد گرم به نورد سرد یا بازار ارسال می‌کند. در این واحد، چند عملیات به‌عنوان عملیات تکمیلی روی محصولات خروجی خط نورد گرم انجام می‌شود. این عملیات شامل اصلاح کلاف‌هایی است که به هر دلیلی عیوب شکلی و سطحی دارند و به درخواست مشتری، جهت ارتقای کیفی محصولات دریافتی انجام می‌شود. عملیات شامل تبدیل کلاف‌ها به شیت است که این تبدیل در ۳ خط تولید انجام می‌شود. خط برش سبک ۱، خط برش سبک ۲ و خط برش سنگین.
یکی دیگر از خطوط تکمیل نورد گرم به خط اسکین معروف است و در این خط عملیات اتوکشی یا اسکین روی کلاف‌ها انجام می‌شود.
خط تولید نورد گرم ازنظر تجهیزاتی شامل ۳ قسمت نورد خشن، نورد نهایی و کلاف‌پیچ‌ها می‌شود. تعمیرات پیشگیرانه و تعمیرات اضطراری و تعمیرات هفتگی و سالانه از وظایف قسمت تعمیرات این واحد است. آماده نگه‌داشتن کل این مجموعه برای یک تولید پایدار وظیفه اصلی قسمت تعمیرات است که در این راه از واحدهای پشتیبان کمک می‌گیرد تا وظایف را به‌خوبی انجام دهد. کلاف‌های تولیدشده در این ناحیه درنهایت در تولید لوازم‌خانگی، صنایع خودرو، ساخت سازه‌های فولادی، لوله و پروفیل و حتی کشتی و سازه‌های دریایی استفاده می‌شوند.
برای افزایش آماده‌به‌کاری قفسه‌های نورد و جلوگیری از گیرهای احتمالی، برای نورد محصولات جدید چگونه برنامه‌ریزی می‌شود؟
یکی از کارهایی که به‌صورت روتین در نورد گرم انجام می‌شود تولید محصولات ویژه و جدید است. طبق فرایندی که در فولاد مبارکه تعریف شده است، طراحی محصولات بر اساس نیازهای مشتری و نیازهایی که در بازار دیده می‌شود صورت می‌گیرد. مشخصات محصول جدید با همکاری کارشناسان نورد گرم دریافت و طراحی تولید آن انجام می‌شود. ازآنجاکه ریسک تولید این محصولات بالاست و احتمال آسیب به فرایند تولید یا تجهیزات وجود دارد، قبل از تولید مجموعه‌ای از فعالیت‌های مهندسی روی آن‌ها انجام می‌شود. همکاران ما با ابزارها، مکانیسم‌ها،دانش و تجربه‌ای که در این چند سال پیدا کرده‌اند محصول را شبیه‌سازی و پارامترهای تولید را در قالب نرم‌افزارهایی از نظر نیروها، دام، سرعت و سایر پارامترها بررسی می‌کنند. خلاصه اینکه در گام نخست، محصولات جدید ابتدا به‌صورت شبیه‌سازی تولید می‌شوند. در این فرایند تمهیدات لازم و همه پارامترها انجام و محاسبه می‌شود و پس‌ازآن عملیات اصلی برای تولید محصول نهایی آغاز می‌گردد.
از مهم‌ترین محصولات جدید و شاخصی که در این خط تولید فرایند آن با موفقیت انجام شده گرید CK67 است که به دلیل دارا بودن کربن بالا، نورد آن به‌سختی انجام می‌شود؛ بااین‌حال برای تولید این محصول پارامترها به‌درستی محاسبه و محصول با موفقیت تولید شد.
در وضعیت فعلی، برای تولید فولادهای ویژه چگونه می‌توانید جواب‌گوی درخواست باشید؟ آیا بهینه‌سازی در این زمینه نیاز است یا خیر؟
در کل فولاد مبارکه پیش‌فرض ذهنی همه افراد این است که کیفیت حد و نهایت ندارد؛ یعنی هیچ‌گاه نمی‌توانیم بگوییم ما به بیشترین حد کیفیت رسیده‌ایم. ما معتقدیم کیفیت را همیشه می‌توان ارتقا داد. علی‌رغم مشکلات موجود در سال جاری، با پشتیبانی خوب همکاران و برنامه‌ریزی‌های هدفمند و هوشمندانه، حتی چند درصد از برنامه جلوتر هستیم. با اینکه خط نورد گرم فولاد مبارکه قدمت زیادی دارد، دائماً توسط همکاران بهینه و به‌روزرسانی شده است. در حال حاضر شات‌دان سالانه یا همان تعمیرات برنامه‌ریزی‌شده نورد گرم از ۱۹ دی‌ماه شروع شد و تا اوایل بهمن ادامه یافت. در جریان این شات‌دان تعدادی از بهینه‌سازی‌ها مانند تغییرات در جرثقیل‌های سقفی و کوره‌های نورد گرم، نصب تجهیزات جدید، اصلاحات قفسه‌های نورد گرم و تغییرات سیستم‌های کنترلی در حال انجام است. همچنین نسل جدیدی از قطعات در حال نصب است و قسمت‌های کنترلی نورد گرم که مغز متفکر نورد گرم محسوب می‌شود و کلیه پردازش‌ها در آن انجام می‌شود، در حال بهینه‌سازی است. نصب درایوهای جدید با استفاده از جدیدترین تکنولوژی روز دنیا ازجمله اقدامات منحصربه‌فردی است که تاکنون در کمتر خط نورد گرم دیگری در دنیا انجام شده است. به‌هرحال همه همکاران سعی در حفظ و بهینه‌سازی وضعیت دارند. در این فرایند انجام برخی پروژه‌ها شاید نیاز به توقفات طولانی‌تری دارد که آن‌ها را برای آینده برنامه‌ریزی کرده‌ایم.
سخن آخر؟
از همه همکارانی که همیشه ناحیه نورد گرم را حمایت و پشتیبانی کرده‌اند تشکر می‌نماییم. نورد گرم شرایط خاصی دارد، چون فرایند آن به‌صورت یک خط تک و پیوسته است و برای تداوم تولید این خط، فعالیت‌های زیادی توسط همکاران زحمتکش نورد گرم و پیمانکاران محترم انجام می‌گیرد که شایسته تقدیر و تشکر فراوان است. امیدوارم با ادامه این حمایت‌ها و تلاش‌ها همچنان در مسیر تعالی و پیشرفت حرکت کنیم و متوقف نشویم.
