وحید روشن قلب، مدیر نظارت بر بازار اولیه سازمان بورس در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)، اظهار کرد: بر اساس الزامات قانون تجارت مصوب سال ۱۳۴۷، فرآیند افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات سهامداران از طریق ارسال پُستی گواهینامه حق تقدم توسط شرکت انجام می‌شد و سهامدارانی که تمایل به شرکت در افزایش سرمایه داشتند، در صورتی که دارای مطالباتی از ناشر بودند باید با تایید، استفاده از مطالبات گواهی حق تقدم را امضاء و به شرکت ارسال می‌کردند؛ اما اگر سهامدارن مطالباتی نداشتند باید با واریز آورده نقدی به حساب شرکت ناشر، در افزایش سرمایه مشارکت و مدارک واریز مبلغ مربوطه را برای شرکت ارسال می‌کردند. به عبارتی در هر دو حالت مدارک از طریق پُست ارسال می‌شد و این امر ضمن هزینه‌بر بوده و با احتمال وقوع اشتباه، منجر به تلف شدن زمان زیادی از شرکت و سهامداران می‌شد؛ اما در روش جدید این فرآیند با هزینه به مراتب کمتری توسط شرکت انجام می‌شود و برای سهامداران نیز بدون پرداخت هیچ هزینه اضافه‌ای، امکان مشارکت در افزایش سرمایه فراهم خواهد شد.
روشن قلب افزود: در بند چ ماده ۶۸ برنامه پنج ساله ششم توسعه، امکان الکترونیکی شدن فرآیند مربوط به “ارسال گواهینامه حق تقدم خرید سهام جدید از طرف شرکت به صاحبان سهام به جای استفاده از پست سفارشی”، “پذیره‌نویسی و تعهد خرید سهام شرکت، به جای مراجعه به بانک و تکمیل اوراق مربوطه” و “صدور گواهینامه موقت سهام، اوراق سهام و گواهینامه‌های حق تقدم خرید سهام شرکت به جای چاپ کاغذی آن‌ها” به روش مورد تایید سازمان بورس پیش‌بینی شده است و در این راستا در روز ۱۷ بهمن ماه سال جاری ” دستورالعمل اجرایی جزءهای «١»، «٣»و «۵» بند «چ» ماده ۶٨ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران” پس از تصویب در هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار ابلاغ شد.
مدیر نظارت بر بازار اولیه سازمان بورس ادامه داد: سهامداران سجامی که اطلاعات هویتی آن‌ها در درگاه یکپارچه ذی‌نفعان بازار سرمایه (ddn) به ثبت رسیده است، می‌توانند در فرآیند افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات هر شرکت سهامی عام ثبت شده نزد سازمان به صورت الکترونیکی و برخط (آنلاین)، شرکت کنند و در این سازوکار نیاز به صرف زمان طولانی و هزینه‌های جانبی وجود ندارد. همچنین شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، پیامکی مبنی بر آغاز مهلت زمانی استفاده از حق تقدم را برای سهامداران ارسال خواهد کرد و دارندگان حق تقدم می‌توانند در صورت تمایل به مشارکت در افزایش سرمایه در بازه زمانی قانونی، از طریق این سامانه اقدام به مشارکت در افزایش سرمایه کنند.
وی با بیان اینکه در فرآیند افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات، سه حالت و سناریو از جانب سهامداران وجود دارد، تشریح کرد: در صورتی که سهامدار تمایل به استفاده از حق تقدم نداشته باشد و یا خواهان فروش آن باشد، نیازی به مراجعه به سامانه نداشته و تفاوتی در دستورالعمل قدیم و فعلی وجود ندارد. در صورتی که سهامدار دارای مطالباتی از شرکت باشد تنها باید اجازه استفاده از مطالبات جهت استفاده از حق تقدم را در سامانه صادر کند و در آخر اگر استفاده سهامدار از حق تقدم نیازمند واریز وجه به حساب شرکت باشد، می‌تواند از طریق درگاه پرداخت الکترونیک موجود در سامانه، مبلغ لازم را پرداخت کند و نیازی به مراجعه به بانک و ارسال مدارک پرداخت به شرکت وجود ندارد. در رویه جدید فرآیندهای لازم جهت مشارکت در افزایش سرمایه کمتر از چند دقیقه تکمیل و انجام خواهد شد.
روشن قلب با مقایسه شیوه جدید و با سازوکارهای گذشته، بیان کرد: در گذشته ناشران ناچار بودند که فرآیند مربوط به افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی را با ارسال پُستی مدارک پشت سر بگذارند و در این امر هزینه و زمان زیادی صرف می‌شد اما دستورالعمل جدید علاوه بر صرفه جویی، فرآیندهای مربوط سهل‌الوصول شده و مراحل فرسایشی کنار گذاشته می‌شود.
مدیر نظارت بر بازار اولیه سازمان بورس با اشاره به محدودیت‌های پیشین در این نوع از افزایش سرمایه و لزوم رفع موانع، تصریح کرد: در سازوکار گذشته شرکت‌ها با مشکل مغایرت مدارک رو به رو می‌شدند، علاوه بر این چالش‌های مربوط به جمع‌بندی اطلاعات سهامداران مشارکت‌کننده نیز برای ناشران مشکل‌زا می‌شد اما با الکترونیکی شدن این فرآیند، جمع‌بندی اطلاعات استفاده از حق تقدم در کمتر از یک هفته انجام می‌شود. همچنین این دستورالعمل امکان اشتباه را به حداقل رسانده و دقت عمل در مراحل مربوط به مراتب افزایش پیدا کرده است.
به گفته وی تا اطلاع ثانوی برای سهامدارانی که در سامانه سجام ثبت نام نکرده‌اند فرآیند همانند گذشته انجام خواهد شد و به محض ثبت نام این سهامداران در سامانه سجام، امکان استفاده از این روش برای آن دسته از سهامداران نیز فراهم خواهد شد.
روشن قلب در تکمیل سخنان خود گفت: با اجرایی شدن این دستورالعمل و کوتاه‌تر شدن فرآیند استفاده از حق تقدم در گام بعدی پیگیری اصلاح قوانین جهت کوتاه‌تر شدن مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام و اصلاح دستورالعمل مراحل زمانی انجام افزایش سرمایه در دستور کار قرار گرفته و در سال آینده در صورت اصلاح قوانین اجرایی خواهد شد و با انجام این امور به نظر می‌رسد که شاهد تغییرات قابل توجهی در کوتاه‌تر شدن انجام افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات خواهیم بود.
